Apteka ogólnodostępna jest placówką, wchodzącą w skład systemu ochrony zdrowia. Ostatnie miesiące wyraźnie pokazały, jak dużą rolę w opiece nad pacjentem odgrywają zatrudnieni w niej farmaceuci. Co zatem warto wiedzieć przed wizytą w aptece?
Apteka – coś więcej niż sklep
Apteka ogólnodostępna umożliwia pacjentom dostęp do leków i suplementów diety oraz pozwala skorzystać z profesjonalnej porady farmaceuty. W przypadku leków dostępnych jedynie z przepisu lekarza, odpowiada on za prawidłową realizację recepty i udzielenie instrukcji na temat właściwego stosowania preparatu. Pamiętajmy, że apteka wykonuje także leki recepturowe, o składzie dostosowanym do indywidualnych potrzeb pacjenta.
Obecnie apteki dysponują również szerokim wyborem leków bez recepty i suplementów diety. Okazuje się, że dobór właściwego preparatu, zarówno pod kątem substancji czynnej, przyswajalności, jak i dogodnej postaci, bywa nie lada wyzwaniem. Warto zatem skonsultować się z farmaceutą, który pomoże podjąć decyzję w sprawie optymalnego leczenia lub w razie potrzeby skieruje nas do lekarza. Zwolennikom metod naturalnego leczenia, apteka oferuje możliwość nabycia ziół oraz preparatów opartych o wyciągi roślinne. Okazuje się, że niektóre z nich mogą wchodzić w interakcje z innymi stosowanymi lekami lub dawać pewne działania niepożądane, dlatego i w tym przypadku warto skorzystać z porady profesjonalisty.
W ostatnich latach asortyment aptek poszerzony został o linie dermokosmetyków. Są to specjalistyczne preparaty, dedykowane różnym rodzajom skóry i włosów. W przypadku schorzeń dermatologicznych, takich jak atopowe zapalenie skóry, łuszczyca czy trądzik, stanowią równie ważny element terapii, co stosowane leki.
Każda apteka wyposażona jest również w szereg wyrobów i sprzętów medycznych. Znajdziemy tu m.in. materiały opatrunkowe, aspiratory kataru dla niemowląt, ciśnieniomierze czy glukometry. W razie wątpliwości, farmaceuta pomoże dobrać odpowiedni sprzęt oraz wyjaśni, jak prawidłowo go używać.
Zaufany farmaceuta kluczem do sukcesu
Jak widać, rola farmaceuty nie ogranicza się jedynie do wydawania preparatów dostępnych w aptece. Dzięki wiedzy nabytej w toku 5,5 letnich studiów, może czuwać nad bezpieczeństwem pacjenta i służyć mu radą. Dobrym rozwiązaniem jest wybór “zaprzyjaźnionej apteki”, w której farmaceuta obsługuje nas regularnie, zna nasze problemy zdrowotne i może monitorować przebieg terapii. Jest to forma tzw. opieki farmaceutycznej.
Rok 2020 przyniósł również farmaceutom nowe uprawnienia – obecnie mogą oni wystawiać na niektóre leki pełnopłatne recepty farmaceutyczne. Są one szczególnie przydatne w sytuacji, w której pacjent ma utrudniony dostęp do lekarza. Pamiętajmy jednak, że jest to przywilej, a nie obowiązek farmaceuty – to na nim spoczywa obowiązek oceny, czy taka recepta jest w danym przypadku uzasadniona.[1]
E-recepta krok po kroku
Obecnie większość recept wystawianych przez lekarzy stanowią recepty elektroniczne. Umożliwiają one zapisanie leku nawet na 360 dni kuracji.[2] Pacjent podczas wizyty otrzymać może specjalny wydruk, z którym udaje się następnie do apteki. Tam farmaceuta na podstawie kodu kreskowego zaczytuje receptę do systemu i realizuje wybrane leki.
Innym sposobem jest udostępnienie pacjentowi 4-cyfrowego kodu dostępu do e-recepty. W tym przypadku, aby wyświetlić listę zapisanych leków, farmaceuta musi zatwierdzić go numerem PESEL. Jest to szczególnie istotne, gdy chcemy wykupić preparaty dla innej osoby.[3]
Kolejną cechą wyróżniającą e-receptę jest jej termin ważności. W zależności od decyzji lekarza, wynosi on 30 lub 365 dni.[4] W przypadku recepty całorocznej, pierwsza realizacja nastąpić musi przed upływem 30 dni od daty wystawienia, inaczej farmaceuta zobowiązany jest odliczyć ilość leku, jaka powinna zostać wykorzystana do tej pory. Jeżeli zapisano większą ilość opakowań, podczas jednej wizyty w aptece możliwe jest wykupienie kuracji na maksymalnie 180 dni.[5]
Jak zachować się w aptece w czasie pandemii?
Przestrzeganie zasad bezpieczeństwa podczas pandemii COVID-19, ma na celu chronić nas samych, obsługującego farmaceutę oraz innych pacjentów znajdujących się w aptece. Nie zapominajmy zatem o dezynfekcji rąk, zachowaniu 1,5 metra odstępu w kolejce oraz zasłanianiu ust i nosa. Środki ochrony osobistej, takie jak maseczki, rękawiczki czy żele antybakteryjne dostępne są we wszystkich aptekach.
Joanna Chrobak, mgr farmacji
Materiał przygotowany przez Fundację Ziko dla Zdrowia, partnera społecznego Krajowego Instytutu Gospodarki Senioralnej. Więcej zdrowych porad Fundacji Ziko dla Zdrowia znajdziesz na www.zikodlazdrowia.org
Piśmiennictwo:
[1] Prawo farmaceutyczne, art.96, ust. 4 (Dz. U. 2001 Nr 126 poz. 1381)
[2] Prawo farmaceutyczne, art.96a, ust. 2, pkt 1 (Dz. U. 2001 Nr 126 poz. 1381)
[3] Prawo farmaceutyczne, art.96, ust. 1 (Dz. U. 2001 Nr 126 poz. 1381)
[4] Rozporządzenie zmieniające rozporządzenie w sprawie recept z dnia 6 grudnia 2019 r. (Dz. U. 2019 poz. 2395)
[5] Prawo farmaceutyczne, art.96a, ust. 7a, pkt 1-2 (Dz. U. 2001 Nr 126 poz. 1381)