Każdy, kto samodzielnie leczy swój ból głowy, pleców czy kolana powinien się zastanowić nad tym, czy aby na pewno robi to właściwie i czy ta samodzielnie zaplanowana terapia mu nie szkodzi… Leki – nawet te dostępne bez recepty – mogą nam przynieść ulgę, ale mogą również pogorszyć nasze zdrowie!
O tym, że zjawisko samoleczenia lekami przeciwbólowymii przeciwzapalnymi jest problemem w naszym społeczeństwie możemy dowiedzieć się, analizując wyniki Komunikatu z badań CBOS nr 158/2016 „Leki dostępne bez recepty i suplementy diety”. Oto potwierdzenie tego faktu:
- Szacuje się, że leki dostępne bez recepty i suplementy diety stosuje niemal 89% Polaków. Najczęściej są to to środki przeciwbólowe i przeciwzapalne (68%) oraz łagodzące objawy przeziębienia lub grypy (68%).
- 28% badanych twierdzi, że zdarzyło im się stosować leki dostępne bez recepty w niewłaściwy sposób: niezgodnie z zaleceniami, lekceważąc skutki uboczne lub przeciwwskazania, przyjmując je z przyzwyczajenia oraz przyjmując je wbrew negatywnej opinii lekarza o takim sposobie leczenia.
Zatem – z bólu, grypy i przeziębienia leczymy się najczęściej sami, ale często w niewłaściwy sposób. Jak więc zażywać leki przeciwbólowe we właściwy i bezpieczny sposób?
Ibuprofen
- Ibuprofen to nazwa substancji chemicznej. Leki zawierające ibuprofen mogą występować w sprzedaży pod różnymi nazwami. Dlatego zawsze należy sprawdzić skład leku, aby nie zażywać jednorazowo tych samych substancji.
- Jednorazowo możemy zażyć maksymalnie 600 mg tego leku, zaś maksymalna dobowa dawka ibuprofenu wynosi 3200 mg (jednak nie zaleca się stosowania większej niż 1200mg).
- Lek ten uszkadza żołądek! Przy dłuższym stosowaniu ibuprofenu, zaleca się zażywanie leków osłonowych, dzięki czemu zmniejszamy ryzyko uszkodzeń.
- Ibuprofen można stosować na własną rękę nie dłużej niż trzy dni, po tym czasie należy skonsultować się z lekarzem, by znaleźć przyczynę bólu, a nie maskować go zażyciem środków.
- Osoby mające nadciśnienie muszą pamiętać, że ibuprofen stosowany w dużych dawkach przez kilka dni może osłabiać działanie leków na nadciśnienie. Zażywając go powinni się więc ograniczać się do maksymalnie niskich dawek i zażywać lek jak najkrócej, a do tego monitorować ciśnienie krwi.
- Ibuprofen ma działanie pułapowe – to znaczy, że powyżej określonej dawki nie zadziała już mocniej, ale może wywołać bardzo groźne skutki uboczne.
- Nie wolno łączyć ibuprofenu z innymi lekami przeciwbólowymi, które działają też przeciwzapalnie!
Kwas acetylosalicylowy
- Kwas acetylosalicylowy to nazwa substancji chemicznej. Leki go zawierające mogą występować w sprzedaży pod różnymi nazwami. Dlatego zawsze należy sprawdzić skład leku, aby nie zażywać jednorazowo tych samych substancji.
- Jednorazowo możemy wziąć dawkę 1000 mg, a dobowo 4000 mg.
- Kwas acetylosalicylowy zmniejsza agregację płytek krwi, czyli powstawanie zakrzepów.
Osoby o niskiej krzepliwość mogą więc po zażyciu leków z kwasem acetylosalicylowym, doświadczyć np. krwotoku z nosa.
- To, że kwas acetylosalicylowy obniża krzepliwość krwi można jednak wykorzystać na plus, bo mniejsza krzepliwość krwi, to mniejsze ryzyko zawałów serca. Wystarczy już 75 mg kwasu acetylosalicylowego i krew staje się rzadsza.
- Działanie antyagregacyjne kwasu acetylosalicylowego osłabiają preparaty i produkty spożywcze, zawierające witaminę K.
- Trzeba pamiętać, że kwas acetylosalicylowy tak samo jak ibuprofen jest lekiem, który uszkadza żołądek.
- Kwas acetylosalicylowy nie powinny również stosować osoby chore na astmę, oraz uczulone na tą substancję.
- Nie wolno podawać aspiryny dzieciom poniżej 12 roku życia, ze względu na wystąpienie tzw. Zespołu Reye’a – czyli ostra niewydolność wątroby i następująca w jej wyniku encefalopatia (uszkodzenie mózgu).
- Nie wolno łączyć kwasu acetylosalicylowego z innymi lekami przeciwbólowymi, które działają też przeciwzapalnie!
Paracetamol
- Paracetamol to nazwa substancji chemicznej. Leki zawierające paracetamol mogą występować w sprzedaży pod różnymi nazwami. Dlatego zawsze należy sprawdzić skład leku, aby nie zażywać jednorazowo tych samych substancji.
- W ciągu doby możemy wziąć do 4000 mg tego leku, w dawkach od 500 do 1000 mg każda, w odstępach co 3 – 6 godzin.
- Zwiększenie dawkowania powyżej 6000 mg może skutkować ostrą niewydolnością wątroby.
- Paracetamol, mimo że działa przeciwbólowo i przeciwgorączkowo nie działa przeciwzapalnie.
- Trzeba uważać na popularne “herbatki na przeziębienie” – większość z nich w swoim składzie oprócz leków na katar czy witaminy C ma paracetamol. Zażycie na raz kilku takich specyfików nie poprawi bardziej stanu zdrowia, a jest prostą drogą do przekroczenia dawki jednorazowej paracetamolu i uszkodzenia wątroby.
- Połączenie paracetamolu z ibuprofenem jest dozwolone, ale jeśli nie jest to absolutnie konieczne – nie jest zalecane. Na rynku występują leki, które zawierają gotowe połączenia paracetamolu i ibuprofenu.
- Nie wolno stosować paracetamolu razem z alkoholem ze względu na podwójne działanie toksyczne na wątrobę. Nie powinno się więc zażywać tego leku “na kaca”, a tym bardziej “profilaktycznie” prze spożyciem alkoholu.
Warto pamiętać!
W przyjmowaniu leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych warto trzymać się jednej ważnej zasady: by nie przesadzić, bo tabletka nie jest lekiem na zmęczenie, niewyspanie i chandrę.
Ponadto jest wiele sposobów domowych na radzenie sobie z bólem i warto z nich korzystać, zanim zażyjemy lek. Bo leki – nawet te przeciwbólowe, które są dostępne bez recepty – to ciągle leki i musimy przyjmować je odpowiedzialnie. Decydując się na zażycie leku, zawsze zapoznaj się z ulotką, która zawiera wskazania, przeciwwskazania, dane dotyczące działań niepożądanych i dawkowanie oraz informacje dotyczące stosowania, bądź skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą, gdyż każdy lek niewłaściwie stosowany zagraża Twojemu życiu lub zdrowiu.
Materiał przygotowany przez Fundację Ziko dla Zdrowia, partnera społecznego Krajowego Instytutu Gospodarki Senioralnej. Więcej zdrowych porad Fundacji Ziko dla Zdrowia znajdziesz na www.zikodlazdrowia.org
